Teknoloji sektörü, sosyal medya ve yapay zekanın etkileri ile ilgili gelişmeler hızla devam ediyor. Avrupa ülkeleri, gençlerin sosyal medya kullanımını sınırlayan yasalar üzerinde çalışırken, yazılım sorunları çeşitli sektörlerde kesintilere yol açıyor. Öte yandan yapay zeka, enerji tüketimi üzerinde önemli baskılar ve uluslararası çip savaşlarında olumsuz sonuçlar doğuruyor.
Teknoloji sektörünün gelişimi, beraberinde hem faydaları hem de olumsuz yanları getiriyor. Özellikle 16 yaş altındaki gençlerin sosyal medya kullanımı nedeniyle yaşadığı fiziksel ve psikolojik sorunlar dikkat çekiyor. Avrupa ülkeleri, bu problemleri azaltmak amacıyla yasal düzenlemeler üzerinde çalışmaya başladı. Örneğin, Avustralya ve İspanya, sosyal medya kullanımını kısıtlayan yasa tasarıları hazırlamışken, sosyal medya şirketleri de bu düzenlemelere karşı stratejiler geliştirmeye çabalıyorlar.
Küresel yazılım sorunları etkisini gösteriyor
Siber güvenlik şirketi CrowdStrike, hatalı bir yazılım güncellemesinin dünya çapındaki birçok sektörde bilgisayar sistemlerinin çökmesine neden olduğunu bildirdi. Bu hatalı güncelleme, sağlık alanından ulaşıma pek çok sektörde ciddi aksaklıklara yol açtı ve birçok ülkede hayat durma noktasına geldi. Sorunun finansal maliyetinin milyarlarca dolar olduğu tahmin edilmektedir.
Yapay zekanın yaygınlaşması ve etkileri
2024 yılının başında OpenAI, görsel içerik üretebilen yapay zeka aracı Sora’yı tanıttı. Yılın ilerleyen dönemlerinde Sora’yı son kullanıcıya açmayı planlayan OpenAI’ın rakibi olan Google DeepMind, yapay zeka destekli video üretimi konusunda yeni bir model olan Veo 2’yi duyurdu. Ayrıca, X adlı platformda yapay zeka sistemi Grok kullanıcılara sunuldu. Araştırmalar gösteriyor ki internet kullanıcılarının yaklaşık %39’u, yapay zeka ile üretilen görsel içeriklerin gerçek olup olmadığını ayırt edemiyor. Bu durum, yapay zeka videolarının gerçekçiliğinin artmasıyla, ilerleyen yıllarda daha büyük sorunlar yaratacağı öngörülüyor.
IEA’dan enerji tüketimi uyarısı
Uluslararası Enerji Ajansı’nın verilerine göre, ChatGPT gibi bir yapay zeka modeline sorulan tek bir soru, Google üzerinden yapılan bir aramanın yaklaşık 10 katı enerji harcıyor. Bu durum, Google, Amazon ve Microsoft gibi büyük teknoloji firmalarının enerji yatırımı planlarını açıklamalarına neden oldu. Ayrıca, Uluslararası Para Fonu (IMF), yapay zekanın küresel istihdamın yaklaşık %40’ını etkileyeceği ve bu durumun ülkeler arasındaki gelir eşitsizliğini artırabileceği konusunda uyarılarda bulundu. Türkiye’de ise HAVELSAN tarafından geliştirilen Türkçe yapay zeka platformu “MAIN”, son kullanıcılara sunulmasa da, belirli kurumlar tarafından süreç iyileştirmeleri için kullanılmaktadır.
ABD-Çin çip savaşları devam ediyor
ABD ile Çin arasındaki teknoloji gerilimi 2024 yılında da devam etti. Donald Trump, Tayvan’ı ABD’nin çip endüstrisini çalmakla suçlayarak Tayvan, Çin ve ABD arasında çip gerilimini artırdı. Bu durumu, iki ülke arasındaki teknoloji savaşının bir parçası olarak değerlendirmek mümkün. Çip üretimi ve teknolojik üstünlük, global ekonomide kritik öneme sahip olmaya devam ediyor ve bu durumda her iki tarafın birbirlerine yönelik tehdit dili, sektörel gelişmeleri etkiliyor.
Buna ek olarak, teknoloji alanında yaşanan gelişmeler, toplumların genel işleyişinde önemli değişiklikler ve zorluklar yaratmaktadır. Teknolojik ilerleme, toplumların iş yapma biçimlerini, bireylerin yaşam tarzlarını ve endüstrilerin dinamiklerini dönüştürmekte. Dolayısıyla, bu değişimlere uyum sağlamak ve çeşitli olumsuz etkileri minimize etmek için global düzeyde iş birliği ve yenilikçi çözümler hayati bir önem taşımaktadır.
Son olarak, olumsuz etkileri azaltmak ve toplumsal fayda sağlamak adına pek çok ülke teknolojik gelişmeleri sıkı bir şekilde denetlemeye ve gerekli yasaları düzenlemeye çalışmaktadır. Bu heyecan verici ve bir o kadar da karmaşık süreçte, bireylerin ve kurumların bilinçli hareket etmesi ve teknolojinin sunduğu fırsatları en iyi şekilde değerlendirmesi gerekmektedir.
İlgili resmi kurumların web sitesi bağlantıları:
Yazıda, Hollanda hükümetinin Çin’e çip ihracat lisanslarını iptal etmesi, ABD merkezli Nvidia ve Tayvanlı TSMC’nin çip pazarındaki önemi, Türkiye’nin ilk astronotu Alper Gezeravcı’nın Uluslararası Uzay İstasyonu’nda gerçekleştirdiği deneyler, yerli uydumuz Türksat 6A’nın uzaya fırlatılması ve Türkiye’nin ilk kuantum bilgisayarının devreye alınması gibi önemli gelişmelere yer verilmektedir.
Çip Üretimi ve Global Akımlar
Son yıllarda teknoloji sektöründe yaşanan gelişmeler, özellikle çip üretimi etrafında şekillenmektedir. Hollanda hükümeti, ileri teknoloji çiplerin üretiminde kritik rol oynayan fotolitografi makinelerinin, Çin’e ihracatı için gerekli lisansları iptal etmiştir. Bu durum, çip pazarında yeni dengelerin oluşmasına neden olurken, dünya çapında çip üretimi konusunda araştırmalar ve yatırımlar hız kazanmıştır.
Diğer taraftan, ABD merkezli çip üreticisi Nvidia, piyasa değerinin bazı dönemlerde dünya genelinde en yüksek sıralamaya yerleşmesi ile dikkat çekmektedir. Aynı zamanda, Tayvanlı çip üreticisi TSMC de çip sektöründeki başarısıyla ilk 10’da kendine yer bulmayı başarmıştır.
Türkiye’nin Uzay ve Teknoloji Çalışmaları
Türk uzay çalışmaları ve teknolojik atılımlar hız kesmeden devam etmektedir. Türkiye’nin ilk astronotu Alper Gezeravcı, Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (ISS) geçirdiği süre boyunca, Türkiye Uzay Ajansı ve TÜBİTAK Uzay Komisyonu tarafından hazırlanan 13 deney gerçekleştirmiştir. Bu deneyler ile Türkiye’nin uzay teknolojileri alanındaki varlığını ve yetkinliğini artırma hedeflenmiştir.
Ayrıca, Türkiye’nin ikinci astronotu Tuva Cihangir Atasever de 7 bilimsel deney yapmıştır. Bu başarılar, Türkiye’nin uzay araştırmaları ve bilim alanındaki uluslararası işbirliklerinin arttığını göstermektedir.
Bunların yanı sıra Türkiye’nin ilk yerli haberleşme uydusu Türksat 6A, uzaya fırlatılıp 2025’in ilk çeyreğinde hizmete alınması planlanmaktadır. Bu gelişme, Türkiye’nin uydu teknolojileri alanında attığı önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir.
Türkiye’nin İlk Kuantum Bilgisayarı
Türkiye, kuantum bilgisayar teknolojisinde önemli bir gelişme göstererek, ilk kuantum bilgisayarını TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi (TOBB ETÜ) bünyesinde devreye almıştır. Bu projenin adı Quantum Computer of TOBB ETÜ (QuanT) olarak belirtilmiştir. Türkiye, böylece dünya genelinde kuantum bilgisayar teknolojisine sahip olan 15 ülke arasında yerini almıştır.
Teknoloji Festivali: Adana
Adana’da gerçekleştirilen teknoloji festivali, insansız hava araçları, yapay zeka, otonom sistemler ve uzay teknolojileri gibi birçok alanı kapsamaktadır. Festival süresince 1 milyon 100 bin kişinin katılımı gerçekleşmiştir. Bu tür organizasyonlar, Türkiye’nin teknoloji alanında ilerlemesini ve yenilikçiliğini desteklediği bir platform sunmaktadır.
Sonuç ve Kaynaklar
Yukarıda belirtilen gelişmeler, Türkiye’nin uluslararası alanda teknoloji ve uzay araştırmaları konusundaki atılımlarının önemini vurgulamaktadır. Bu alanlarda yapılan yatırımlar ve projeler, Türkiye’yi gelecekte önemli bir merkez haline getirme potansiyeline sahiptir.
Kaynaklar:
