Birleşmiş Milletler’in Küresel e-atık İzleme Raporu’na göre 2019 yılında 54 milyon ton e-atık üretildi ve bu rakamın 2030 yılına kadar 82 milyon tona çıkması öngörülüyor. Robotlar da gelecekte электронik atık kapsamına girmesi bekleniyor.
Başak Nur GÖKÇAM
Birleşmiş Milletler (BM) tarafından yayımlanan Küresel e-atık İzleme Raporu, 2019 yılında dünya genelinde 54 milyon ton e-atık üretildiğini ortaya koydu. Raporda, bu miktarın 2030 yılına kadar 82 milyon tona ulaşacağı tahmin ediliyor. Günümüzde cep telefonları, buzdolapları, televizyonlar ve bilgisayarlar gibi cihazların hızlı teknolojik gelişimle birlikte daha fazla e-atık üretimi yaptığı bildirildi.
Şu anda robotlar ve robotik sistemler, elektronik atık olarak sınıflandırılmıyor ancak bilim insanları, bu teknolojilerin gelecekte e-atık kapsamına girmesinin muhtemel olduğunu belirtiyor. Bu durumda, robotik endüstrisi ile elektronik robotik ürünlerinin kullanım ömrü sonrasında nasıl değerlendirileceği daha fazla incelenecek.
Birçok işletme, araştırma merkezi ve üniversite, robotik elektronik atıklarını ‘uykuya yatırma’ yoluna gidiyor, yani kullanılmadıkları süre boyunca saklanıyor. Ancak uzmanlar, artan e-atık miktarıyla başa çıkabilmek adına robotların geri dönüşüm yerine yeniden kullanılmaları gerektiği konusunda uyarıyor.
Bristol Üniversitesi ve Batı İngiltere Üniversitesi araştırmacıları tarafından gerçekleştirilen ve Towards Autonomous Robotic Systems dergisinde yayınlanan yeni bir araştırma, robotik sektörünün kullanım ömrü sona erdiğinde yeniden programlanabilir robotların tasarlanması gerektiğini vurguluyor. Çalışmanın, robotikteki bireylerin, erken dönem çalışmalarının robot sisteminin uzun vadeli kullanımı üzerindeki etkisinin farkına varmalarını sağlaması hedefleniyor.
e-atık artışı tehlike yaratıyor
Çalışmayla ilgili bir açıklama yapan Bristol Mühendislik, Matematik ve Teknoloji Okulu‘ndan Helen McGloin, “Sanayide, akademide ya da genel halkta olalım, hepimiz dünya genelinde üretilen artan e-atık yığınlarının farkındayız. Bu araştırma, elektronik atık seviyelerinin artışı ve bunun gezegenimiz ile insanlar için yarattığı tehlikeleri özetlemektedir” şeklinde konuştu.
McGloin, dünya genelinde elektronik atık seviyelerinin her yıl arttığını ve evler, okullar, iş yerlerine yeni robotik ürünlerin girmesiyle bu sorunun yakın gelecekte daha da büyüyeceğini belirtti. Ayrıcı geri dönüşümün, e-atıklarla başa çıkmanın kolay bir yolu gibi görünse de, sıklıkla yanlış yönetildiği için alternatiflerin değerlendirilmesi gerektiğine dikkat çekti.
Resmi kurumların web siteleri:
Robotik endüstrisinde dairesel ekonomi sürecinin önemi vurgulandı. Araştırmalar, sektörün sürdürülebilirliğini artırmak için yeniden kullanım ve geri dönüşüm engellerini ele almayı amaçlıyor.
Teşvik ve Mevzuat Gerekliliği
Robotik pazarında yeniden kullanım uygulamaları ile ilgili zorluklar üzerinde durulmuştur. Ekip, ekonomik ve çevresel sürdürülebilirlik değerlendirmelerinin yanı sıra, robotların yeniden kullanımının teknik yeterliliklerini kanıtlayacak teşviklerin ve mevzuatların önemini vurguladı.
Çevresel Etki ve Tasarım Aşaması
Bir ürünün çevresel etkisinin yüzde 80’inin tasarım aşamasında belirlendiği ifade edilmektedir. Bu bağlamda robot tasarımcılarının ve üreticilerinin, ilgili elektronik ürünlerin yaşam döngüsünde geri dönüşüm sınırlamalarını anlamalarının önemi büyük. Bilim insanları, sektörde sürdürülebilir canlı yaşam döngüsü sağlamak için alternatif yollar değerlendirilmesi gerektiğini savunuyor.
Yeniden kullanımla kıyaslandığında yeniden amaçlandırmanın, robotlara özgü olduğunun altı çizilmektedir. Araştırmacılar, sistemlerin tamamen yeni bir şekilde programlanabileceğini ve yeni donanım bileşenleriyle entegre edilebileceğini belirtiyor. Yeniden kullanım durumunda ise, orijinalinden farklı fayda sağlayan ürünler elde edilebilir.
Geri Dönüşümdeki Engellerin İncelenmesi
Araştırmalar, tüketicilerin ikinci el robotlara yönelik tutumları, sektörün e-atıklara yönelik tavırları, tamir hakkı, yeniden kullanım hakkı ve döngüsel ekonomi anlayışını detaylı bir şekilde incelemeye devam etmektedir. Ayrıca, robotların yeniden kullanım süreçleri ile ilgili engellerin de araştırılması planlanmaktadır.
Emtia Fiyatları
Döviz Fiyatları
Borsa Fiyatları
Kripto Fiyatları
