Eylül Ayında Türkiye Ekonomisinde Daralma Sinyalleri Devam Ediyor
Türkiye ekonomisinde imalat göstergelerinde daralma sinyalleri, Eylül ayında da belirgin şekilde devam etti. İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) yayımladığı satın alma yöneticileri endeksi (PMI), 44,3 seviyesine geriledi. Bir önceki ay endeksin değeri ise 47,8 olarak kaydedilmişti.
Eylül ayı anket katılımcılarından gelen geri dönüşler, talep zayıflığına işaret etti. Bu durum, yeni siparişlerde son dört buçuk yılın en sert düşüşünü beraberinde getirdi. Ayrıca, yeni ihracat siparişlerinin yavaşlaması, dış talepteki durgunluğu da ortaya koydu.
Zayıf yeni siparişler, üretimde de altıncı kez bir aylık yavaşlamaya yol açtı. Üretimdeki daralma, Mayıs 2020’den bu yana en yüksek düzeyde gerçekleşti.
Siparişlerde Yavaşlama Sürüyor
Eylül ayında yayımlanan Türkiye Sektörel PMI raporu, yeni siparişler ve üretim gereksinimlerindeki zayıflığın imalatçılar arasında istihdam azaltımına neden olduğunu vurguladı. Kasım 2018 tarihinden bu yana ilk kez, tüm takip edilen sektörlerde istihdamda bir daralma gözlemlendi.
Fiyatlar genel olarak yükseliş eğilimini sürdürse de, girdi talebindeki durgunluğun etkisiyle sektörlerin çoğunda tedarik zincirleri iyileşme süreci yaşadı. Eylül ayında, takip edilen on sektörde de üst üste üçüncü ay boyunca yeni siparişlerde yavaşlama kaydedildi.
Giyim ve deri ürünleri alanında en belirgin ivme kaybı görülürken, gıda ürünlerinde ise en hafif yavaşlama gerçekleşti. Dış talep açısından ise gıda ürünleri başta olmak üzere üç sektörde olumlu bir görünüm ortaya çıktı.
Takip Edilen Sektörlerde İstihdam Azaldı
Toplam yeni siparişlerdeki durum ile paralel bir şekilde, üretimde de genel bir düşüş yaşandı. En keskin daralma, makine ve metal ürünleri sektöründe gözlemlendi. Üretimdeki gerileme, yeni siparişlerin duraklaması nedeniyle birikmiş işlerde genel bir azalma eğiliminin devam etmesine yol açtı. İmalatçılar, düşük iş yükleri nedeniyle Eylül ayında istihdam hacmini azalttı.
Yaklaşık altı yıl aradan sonra, takip edilen tüm sektörlerde istihdamda bir gerileme görüldü. İstihdamda en büyük azalma ise tekstil sektöründe yaşandı.
Satın alma faaliyetlerinde de yaygın bir zayıflama dikkat çekti. Girdilere yönelik talebin genel olarak durgunluğu, Eylül ayında tedarik zincirleri üzerindeki baskının azalmasına katkı sağladı. Bunun sonucunda birçok sektörde tedarikçilerin teslimat süreleri kısaldı. Tedarikçi performansında en belirgin iyileşme, ağaç ve kağıt ürünleri sektöründe teslim sürelerinin anket tarihindeki en yüksek oranda azaldığı gözlemlendi.
Girdi maliyetleri, tüm sektörlerde belirgin bir artış gösterdi. En yüksek artış kimyasal, plastik ve kauçuk ürünleri sektöründe gerçekleşirken, en zayıf yükseliş ana metallerde görüldü. Girdi maliyetlerindeki artışlar, tüm sektörlerde firmaların nihai ürün fiyatlarını artırmasına neden oldu. Elektrikli ve elektronik ürünlerde nihai ürün fiyatlarındaki enflasyon son yedi ayın en yüksek seviyesine ulaştı. Tekstil sektöründe ise artış oldukça ılımlı bir seyir izledi.
