Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Kur Korumalı Mevduat sisteminin 6 ve 12 ay vadeli hesap açma işlemlerini sona erdirdi. Bu karar, yeni ekonomi yönetiminin izlediği çıkış stratejisinin bir parçası olarak değerlendiriliyor.
Türkiye ekonomisine önemli bir etki yaratan Kur Korumalı Mevduat (KKM) sistemi, yürürlükten kaldırılıyor. Geçmişte farklı modellerle uygulanan KKM, Aralık 2021’de devreye alındı. Bu sistem sayesinde döviz hesapları TL’ye dönüştürüldü ve dövizdeki dalgalanmalar bir nebze kontrol altına alındı. KKM açıklandıktan sonra Türk Lirası, yüzde 40 seviyesinde değer kazanarak, Aralık 2021’de 16 TL’ye kadar yükselen doların, 11 TL seviyelerine gerilemesine yol açtı.
Bununla birlikte, KKM sistemi, piyasalardaki döviz riskini paylaşmak adına kamu müdahalesi ile gerçekleştirildi. Düşük reel faize rağmen döviz talebinin önüne geçildi. Ancak, Mayıs 2023 seçimlerinin sonrasında, yeni ekonomi yönetiminin ilk adımı olarak KKM sisteminin sona yaklaşması gündeme geldi ve 6 ile 12 aylık hesap açma işlemlerinin durdurulması kararlaştırıldı.
6 ve 12 ay vadeler sona erdi
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 6 ve 12 ay vadeli KKM hesap açma ve yenileme işlemlerinin artık yapılmayacağını açıkladı. TCMB’nin internet sitesinde yayımlanan basın duyurusunda, “Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, döviz ve altın döngüsüne sahip kur korumalı mevduat ve katılma hesaplarında 6 ve 12 ay vadeli hesap açma ve yenileme işlemlerinin 20 Ocak 2025 tarihi itibarıyla sonlandırılmasına karar vermiştir.” ifadelerine yer verildi.
Her fırsatta KKM’den çıkış mesajı verildi
Mayıs 2023 Cumhurbaşkanlığı ve genel seçimlerinden sonra, ekonomi yönetiminde değişiklikler yaşanırken, Mehmet Şimşek ekonomi yönetimi başına geçti. Şimşek, bu süreçte sürekli olarak KKM’den çıkış stratejileri hakkında mesajlar verdi. Piyasalara zarar vermeden bu geçişi sağlamak için önce rezervlerin güçlendirilmesini, ardından da kademe kademe çıkışın gerçekleştirilmesini hedef tuttu.
Bu kapsamda, Hazine ödemeleri bütçe açığı üzerindeki yükü azaltmak amacıyla Merkez Bankası’na devredilerek KKM sisteminden çıkış teşvik edildi. Türk Lirası mevduat faizleri artış göstermeye başladı ve KKM faizleri de düşürüldü.
Resmi Kurum Web Siteleri:
Merkez Bankası’nın zorunlu karşılık oranlarını artırması, bankaların Kur Korumalı Mevduat (KKM) sistemine olan ilgisini ve vatandaşın bu hesaplara olan talebini önemli ölçüde azalttı. Hazine Bakanı Mehmet Şimşek, KKM’nin toplam mevduat içindeki payının 72 haftadır gerilediğini duyurdu.
Merkez Bankası, banka yükümlülüklerini artırmak amacıyla zorunlu karşılık oranlarını yükseltti. Bu adımın ardından bankaların KKM’ye olan talebi azaldı; vatandaşın bu hesaba ilgisi ise düşmeye başladı. Hazine Bakanı Mehmet Şimşek, Kasım 2024’te yaptığı bir açıklamada, “Kur Korumalı Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesapları’ndan çıkış yakın” ifadesini kullandı ve “KKM’den güçlü bir şekilde çıkış sağlıyoruz” şeklinde sözlerine devam etti.
“KKM’nin toplam mevduat içindeki kesintisiz gerilemesi”
Mehmet Şimşek, KKM’nin toplam mevduat içindeki payının önemli ölçüde düştüğünü açıkladı. 9 Ocak 2025’te sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımda, KKM stokunun 72 haftadır kesintisiz gerilediğini ifade etti. Ayrıca, KKM’nin 2023 yılında en yüksek seviyesine ulaştığı 3,4 trilyon liradan 1,1 trilyon liraya indiğini belirtti. KKM’nin toplam mevduat içindeki payının ise yüzde 26,2’den yüzde 5,9’a çekildiğini vurguladı. Hazine Bakanı, “Makro finansal istikrarı güçlendirecek, Türk lirasına güveni artıracak politikalarımıza devam edeceğiz” dedi.
“Seçim sonrası yasal düzenlemelerin etkisi”
Ekonomistler, KKM’ye dair değerlendirmelerde bulundu. Ekonomist Ali Hakan Kara, “Merkez Bankası’nın negatif net rezervleri ve KKM ile aldığı döviz riski seçimlerden bu yana 213 milyar dolar iyileşti” dedi. Diğer bir ekonomist İris Cibre ise, “KKM çıkış stratejisi devam ediyor. Artık sadece 3 aylık vadeli hesap açılabiliyor” şeklinde bilgi verdi ve KKM stokunun 30,1 milyar dolar olduğunu belirtti. Cibre, ayrıca, “Kapatıyoruz dediklerinde geride 1 yıl bekleyecek bakiye kalsın istemiyorlar” şeklide bir görüş sundu.
Daha fazla bilgi için resmi web siteleri ziyaret edilebilir:
